Koruyucu HPV aşıları

HPV Aşıları

İnsan papilloma virüsü (HPV, human papilloma virus), rahim ağzı kanseri, vulva (kadın dış genital) kanseri, anüs ve orofarenks kanseri gibi birçok kansere yol açabilen aynı zamanda kadınlarda dış genital bölgedeki siğillere de neden olan cinsel yolla bulaşan bir virüstür. İnsan papilloma virüsünün kanser yapan (yüksek riskli) ve siğil yapan (düşük riskli) tipleri mevcuttur. Kanser öncesi lezyonlara ve kansere neden olan virüsler yüksek riskli HPV alt tipleridir. HPV rahim ağzı kanserlerinin neredeyse % 99’undan sorumludur. HPV’ye yönelik geliştirilen koruyucu (proflaktik) aşılar ile birinci korunma sağlanmakta ve virüs bulaşması olmadan koruma başlayarak rahim ağzı ve diğer HPV’ye bağlı kanserler ve öncü lezyonların sayısının azalması hedeflenmiştir. Bu amaçla üç aşı tipi geliştirilmiştir (Gardasil, Gardasil-9 ve Cervarix aşıları). Yapılan geniş çaplı araştırmalarda bu aşının yapıldığı kadınlarda rahim ağzı kanser öncüsü lezyonlarda çok önemli derecede azalma saptanmış ve uzun süreli takiplerde de rahim kanserinde dramatik bir azalma izleneceği öngörülmektedir. Şu an üç HPV aşısı mevcuttur. Gardasil dört (HPV tip 6, 11, 16, 18), Gardasil 9 dokuz (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, ve 58 ), Cervarix iki HPV alt tipene (16, 18) karşı geliştirilmiş aşılardır. Gardasil 9 bu yazının yazıldığı tarihte Türkiye’de henüz ruhsat almamış ve kullanımda değildir. Aşılama için Cervarix aşısı için 9-25 , Gardasil içinse 9-26 yaş aralığı önerilmektedir. Gardasil 9 aşısı içinse yeni çalışmalar sonrasında 27-45 yaş aralığındaki kadınlarda da HPV aşısının bu yaş grubunda da etkili olduğu ortay konmuştur ve bu yaş grubu için de ilaç prospektüsüne bu endikasyon eklenmiştir. Aşılama aralığı genelde üç doz şeklinde önerilmektedir ( 0- 1 ve 6. aylar ya da 0-2 ve 6. aylarda). Onbeş yaşın altında iki doz yeterli olurken, 15 yaş üstünde ise bağışıklık sistemindeki değişiklikler nedeniyle 3 doz aşı önerilmektedir. Aşı sonrası 10 yıl boyunca HPV için koruma devam etmektedir. On yıl sonrası için de korumanının devam ettiği düşünülmektedir. HPV aşısı öncesi herhangi bir HPV testi ya da PAP smear taramasına gerek yoktur. Ancak aşılama sonrası rahim ağzı kanser taraması aşılanmayan hastalar gibi yapılması gerekmektedir. Çünkü aşılama sonrası bile diğer nadir HPV tipleri ile rahim ağzı kanseri oluşturabilmektedir ve bu nedenle rahim ağzı kanser taraması aynı şekilde devam etmektedir. Aşının en sık görülen yan etkisi aşı yerinde oluşan kızarıklık, hafif şişlik ve hafif ağrıdır. Çok geniş hasta grubunu içeren çalışmalarda aşının herhangi bir ciddi yan etkisi gözlenmemiştir ve HPV aşısı oldukça güvenli bir aşıdır. Gebelik veya gebelik şüphesi olan durumlarda kullanılması önerilmez ama gebelik sırasında farkına varılmadan yapılan aşılarda herhangi bir anomali artışı saptanmamıştır. Yapılan son çalışmalarda HPV aşılarının 10 yıllık verileri yayınlanmıştır ve HPV aşısının rahim ağzı kanser öncüsü lezyonları önemli ölçüde azalttığı ve genital siğil oranında da çok ciddi bir azalmaya yol açtığı saptanmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın şu an rutin aşılama programında rutin HPV aşıları yer almamaktadır fakat kadın doğum uzmanları ve kadın kanseri ile spesifik olarak ilgilenen biz jinekolog onkologlar uygun yaştaki kadınlara HPV aşılarını şiddetle tavsiye etmekteyiz.